زباناں دی درجہ بندی

 اصل زباناں

ایہ زباناں ݙاہ ہزار سال پُراݨیاں ہن۔ انہاں دیاں آوازاں تے الفاظ نویکلے تے سُن٘ڄاپُو ہن۔

براہوئی، عربی، فارسی، سنسکرت، ہندی، تامل، سرائیکی، بنگالی، ترکش اصلی زباناں ہن۔ انہاں زباناں وچ  بݨیادی چیزاں،  پنڈے دے اعضا ء، سکیاں رشتے داراں دے ناں تے گنتی خالص ہن۔ ٻنھاں زباناں وچ انہاں وچوں ݙو چار الفاظ مشترک ہن۔

ثانوی زباناں

 ایہ وݙیاں اصل زباناں دے آف شُوٹ، پݨجاں ہن۔ سندھی، پنجابی، گجراتی، پشتو، کردی ݙوجھے درجے دیاں زباناں ہن۔ سرائیکی تے ہندی رل تے پنجابی زبان بݨی ہے۔ گجراتی تے سرائیکی رل تے سندھی بݨی ہے۔

تریجھے درجے دیاں زباناں

ݙوجھے درجے دیاں زباناں آپت وچ رل تے تریجھی زبان بݨیندیاں ہن۔ ایہ ٹرشری یا ثلاثی درجے دیاں زباںاں ہوندیاں ہن۔ ایہ ثانوی زبان دا لہجہ ہوندیاں ہن۔  اردو، ڈھاٹکی، کشمیری، ہزارہ زبان تریجھے درجے دیاں زباناں ہن۔

چوتھے درجے دیاں زباناں

ایہ زباناں ݙو زباناں کنوں ودھ زباناں دا ملغوبہ ہوندیاں ہن۔ انہاں زباناں وچ بݨیادی چیزاں دے ناں، پنڈے دے حصیاں دے ناں تے گنتری آپݨی کائنی ہوندی۔  بلوچی، کھیتراݨی، ہندکو چوتھے درجے دیاں زباناں ہن۔ 

بلوچی چوتھے درجے دی زبان ہے۔  بلوچی فارسی دا لہجہ ہے، براہوئی، سرائیکی، پشتو دے آف شُوٹ لہجیاں نال رل تے بݨی ہے۔

مشرقی بلوچی

مشرقی بلوچی فارسی براہوئی سرائیکی سندھی نال رل تے بݨی ہے لیکن ٹ ڈ ڑ غ ف دیاں آوازاں کائنی ٻول سڳدے

مغربی بلوچی

مغربی بلوچی فارسی براہوئی تے پشتو نال رل تے بݨی ہے۔ لیکن ٹ ڈ ڑ غ ف دیاں آوازاں کائنی ٻول سڳدے۔

عربی فارسی وچ خ دی آواز ہے پر بلوچی خ دی آواز ادا کائنی کر سڳدے،  بلوچی خدا  خان  خیر خیرات خراب کائنی الا سڳدے۔ 

براہوئی وچ ڷ دا حرف وی ہے، ٻیاں زباناں آلے ایہ آواز کائنی الا سڳدے

بشکریہ: محمد افضل گل براہوئی

تتی رو رو واٹ نہاراں

 تتی رو رو واٹ نہاراں

کݙیں سان٘ول موڑ مہاراں

میں رو رو سوختہ جان ہو کر تیری راہیں تک رہی ہوں

کبھی تو اپنے اُونٹ کی مہار میر ی طرف موڑ لے

جیں کارݨ سو سختی جھاڳی

پھراں ݙوہاڳی دیس براڳی

جیندیں ݙیکھاں سانول ساڳی

تھیواں باغ بہاراں

جس کے لئے ہر طرح کی اذیت برداست کی

جنگل میں تباہ حال ہو کہ ماری ماری در بدر پھری

کاش کہ جیتے جی محبوب کو دیکھ لوں رو برو

خوشیاں منا لوں

یار بروچل وسِم سوَلڑا

جیندے سانگے ماݨیم تھلڑا

خان پنلڑا ! نہ کر کلہڑا

تَوں سنگ چانگے چاراں

یار تو بہت قریب بستا ہے

میں دشت و صحرا ڈھونڈتی ہوں

میرے پنل خان مجھے اکیلا نہ چھوڑ

تیرے ساتھ میں ریوڑ چرانا چاہتی ہوں

جیں ݙین٘ہ یار اساں تو نکھڑے

میندھی روپ ݙکھائے پھکڑے

ݙسدے سرخی دے رنگ بکھڑے

وگھریاں کڄل دیاں دھاراں

جس دن سے یار ہم سے بچھڑا ہے

مہندی کا رنگ پھیکا پڑ گیا ہے

سرخی کا رنگ مدہم ہو گیا ہے

رو رو کے آنکھوں سے کاجل پھیل گیا ہے

من من منتاں پیر مناواں

ملاں ڳول تعویذ لکھاواں

سݙ سݙ جوسی پھالاں پاواں

کردی سوݨ ہزاراں

منت مانتی ہوں پیر مناتی ہوں

ملاؤں سے تعویذ لکھواتی ہوں

بلا بلا کر جوتشیوں سے فالیں نکلوائیں

ہزار ہا ٹونے کئے تجھے پانے کے لئے

خواجہ پیر دے ݙیساں چھنّے

ایہے ݙین٘ہ اتھایئں بھنّے

جیندیاں سبھ دل کیتیاں منّے

وسِّم سدا گھر باراں

میں خواجہ پیر کا چھنّا دوں گی

اگر وہ ایک دن میرے ساتھ گزارے

میرے دل کی باتیں مانے

اور اس گھر میں بسے اور خوشیاں بکھیرے

بندڑے نال نہ کر سیں مندڑا

توݨیں کو جھا کملا گندڑا

لُٹک سہائیں صحن سوہندڑا

پوں پوں توں جند واراں

غلام کے ساتھ برا نہ کریں

بے شک میں بد صورت ، حقیر، نکما ، گندا ہوں

کبھی مٹک مٹک ، خراماں خراماں میرے آنگن میں آ

ہر ہر قدم پر میں جان قربان کروں

چھوڑ فرید نہ یار دا دامن

جیٔں جی کیتا جُڑ کر کامَن

ݙوہاں جہاناں ساݙا مامن

کینویں دلوں وساراں

فرید محبوب کا دامن نہ چھوڑنا

جس نے تجھے مسحور کر دیا ہے

دونوں جہانوں میں ہمارا سہارا ہے

کس طرح دل سے بھلا سکتا ہوں

کلام : حضرت غلام فرید رحمتہ اللہ علیہ

Add Saraiki in Facebook

Saraiki is spoken by more than 26 M peoples and 57th language according to  https://www.ethnologue.com/guides/ethnologue200

So It is requested that Saraiki be added in facebook,com translate.

There is a community ready for working in this project, as Saraiki is taught in many universities. 

1. Saraiki has ISO 639-3 valid code skr. Saraiki is compulsory subject from grade 1. 

2 Saraiki is language in the census of Pakistan. Saraiki is written language.

3. Saraiki is a school, college, and University subject.

4. Saraiki is taught from primary to Ph.D level.

5. Saraiki has TV channels.

6. Govt: of Pakistan has made website in Saraiki also. see Multiple language site: http://saraiki.app.com.pk/saraiki/

7. Saraiki is recognized language by Govt: of Pakistan.

8. Awards are awarded by Govt: of Pakistan in Saraiki languages books in addition to Punjabi language.

9. Saraiki news and programs are presented on Public and Private Radio in Saraiki also.

10. Saraiki language Dictionaries are also available since 1881 A.D. An online is this https://www.ijunoon.com/saraiki/dictionary.aspx?word=when

11. Saraiki has its own Grammar, Idioms, Proverbs, alphabets, and Tenses.

12. Saraiki translations of Bible and Quran are also available.

13. Saraiki is also language of WordPress. see https://skr.wordpress.org/

14. More work has been done in Saraiki language at:  http://translate.wordpress.com/projects/wpcom/

15. Saraiki language work has been done in also : https://translatewiki.net/

16. More than 100000 pageس in Saraiki language has been made in Wiktionary and Wikipedia.

17. Saraiki is also added in Google translate.

18. Saraiki is also language of common Voices. https://commonvoice.mozilla.org/skr

ساݙے حقوق

سئیں جسٹس گلزار احمد، سپریم کورٹ آف پاکستان!

١۔ سرائیکی کوں عدالتی زبان ٻݨیدے ہوئیاں سرائیکی زبان وچ فیصلہ تحریر کرو۔

٢۔ سرائیکی کوں سکولاں کالجاں وچ لازمی کیتا ونڄے تے ذریعہ تعلیم تے ذریعہ امتحان بݨاؤ۔ سرائیکی یونیورسٹی برائے صحت انجینئرنگ سائن٘س تے فن ٻݨاؤ۔ سرائیکی علاقے دے سارے سکول کالج سرائیکی میڈیم بݨاؤ۔

٣ـ پاکستان دے ہر سرکاری تے نجی ٹی وی چینل تے سرائیکی، سندھی، پشتو ، پنجابی،بلوچی تے اردو کوں ہر روز چار چار گھنٹے ݙتے ونڄن۔

٤۔ نادرا سندھی وچ وی شناختی کارڈ جاری کریندے، سرائیکی وچ وی قومی شناختی کارڈ جاری کرے۔

٥۔ سی ایس ایس سمیت سارے مقابلے دے امتحاناں وچ سرائیکی لازمی آپشنل کیتی ونڄے تے سرائیکی میڈیم امتحانات وی کرائے ونڄن۔ سرائیکی میڈیم سی ایس ایس شروع کرو۔

٦۔ سارے وفاقی تے صوبائی محکمیاں تے دفتراں وچ خط و کتابت سرائیکی وچ کیتی ونڄے تے سارے فارم سرائیکی وچ وی چھاپے ونڄن۔


https://www.facebook.com/help/contact/106059432853074

Languages of Sindh

لاسی، سندھی بھیل ، سندھی ، سرائیکی، ڈھاٹکی، میمنی،  کولی کچھی، کولی پارکری، کچھی سندھ دیاں وݙیاں زباناں ہن، اِنھاں وچوں لاسی زبان، سندھی بھیل تے سندھی آپت وچ رلدیاں ملدیاں ہن۔ انھاں وݙیاں زباناں دے نال نال سندھ وچ کئی ٻیاں زباناں وی ہن،اُنھاں وچوں کجھ ایہ ہن۔ 

،، اوݙکی، ماڑواڑی، باگڑی،جوگی

سندھی زبان دے چھی لہجے ہن۔

•  لاڑی
•  لاسی
• وچولی
•  کاٹھیاواڑی کچھی
• شکاری بھیل
• مچھیریا

سرائیکی انھاں چھی لہجیاں وچ شامل کائنی ۔ سرائیکی زبان سندھی کنوں وکھری زبان ہے۔

سندھی کوں جے زباناں دا مجموعہ یا میکرو زبان شمار کروں تاں سندھی ترائے وکھریاں وکھریاں زباناں دا ہک گروہ ہے، انھاں ترائے زباناں وچ لاسی، سندھی بھیل تے سندھی شامل ہن۔
اینویں بلوچی وی ترائے زباناں دا مجموعہ ہے، سلیمانی، مکرانی تے مغربی بلوچی
پشتو وی ترائے زباناں دا مجموعہ ہے۔
شمالی، جنوبی، تے مرکزی پشتو۔
ہندکو وی ترائے زباناں جنوبی ہندکو، شمالی ہندکو تے پوٹھوہاری دا مجموعہ ہے۔
پنجابی دے ترائے لہجے ماجھی، دوآبی تے مالوی ہن۔
سرائیکی دے چار لہجے ہن، معیاری سرائیکی، ڄٹکی(ساہیوال،جھنگ، سرگودھا)، اعواݨکاری تے دیرہ مراد جمالی، دادو، سکھر آلی سیرائیکی 

۔

 Aer [aeq], Bagri [bgq], Dhatki [mki], Ghera [ghr], Goaria [gig], Gurgula [ggg], Jandavra [jnd], Jogi [jog], Loarki [lrk], Marwari [mve], Memoni [mby], Oadki [odk], Parkari Koli [kvx], Sansi [ssi], Sindhi Bhil [sbn], Vaghri [vgr].۔

Quran With Saraiki Translation

Saraiki Quran 

١قرآن شریف دے ترجمے بارے ہک مضمون پڑھو۔

٢قرآن شریف دا مکمل سرائیکی ترجمہ پڑھو

٣قرآن شریف دا  سرائیکی ترجمہ  گوگل ڈرائیو وچ پڑھو

٤ قرآن شریف سرائیکی ترجمے نال پی ڈی ایف

انتخابی عملے دے مسائل

انتخابی عملے دے مسائل@
١. سامان گھنݨ وچ سارا گرم ݙیہاڑا صحت مند بندے کیتے وی بیماری دا باعث ہے۔ سکریناں تے ݙبے الیکشن کمیشن پولنگ ٹیشناں تے پہلے کیوں نی پچا آندا؟
٢. سویرے چھی کنوں شام چھی وجے تائیں پولنگ...کہیں مزدور کنوں اٹھ 
گھنٹے کنوں ودھ کم گھنݨ جرم تے ظلم ہے، 

٣ـ ہک بوتھ تے ہزار ہزار ووٹر وی رکھے گئے ہن،، حالانکہ صرف ترائے سو ووٹر ممکن ہن،
ترائے سو کنوں ودھ دا بوتھ بنڑاوݨ آلا الیکشن کمیشمن ظالم تے نامراد  ہے،
٤ـ رات اٹھ وجے دے بعد سارا ݙینہ کم کرݨ آلے تھکے ہوئے بے ہوش. مزدوراں کنوں گنتی کرواوݨ گناہ عظیم تے دھاندلی ہے،،
٥. خواتیں عملے کنوں راتیں ݙیہاں زبردستی ݙیوٹی گھنݨ ٻہوں وݙا جرم تے خدا دا قہر ہے،
٦. چالہی چالہی ممبراں دے فارم بݨاوݨ ہک دردناک عمل ہے،،
٧. ہزار کنوں ودھ آلے بوتھ تے بیلٹ پیپر کاؤنٹ وچ ادھا فیصد دی رعائت عملے دا حق بنڑدے،، رعائت نہ ڈیوݨ جرم ہے،،
٨. سامان دی وصولی تے واپسی پولنگ ٹیشݨ تے بنڑاؤ.
٩.. پولنگ دا عمل دھپ وچ کرواوݨ ووٹراں تے وی ظلم ہے، قطاراں وچ ووٹر سارا سارا ڈینہ کھڑے رہندن، ہزار آلے بوتھ تے ووٹراں دی نمازاں وی فوت تھی ویندیاں ہن۔
١٠. عملے کیتے رہائش تے کھاݨے دا انتظام وی نی ہوندا،
ڈیوٹی گھر کنوں پیدل پندھ تے لاؤ،،
١١. عملے کیتے پیوݨ کیتے پاݨی کائنی ہوندا، پاݨی بند کرݨ آلا لعین یزید ہے،،
١٢ـ اگر ملک یا عملہ مسلمان ہے تاں عملے دی نماز داعمل متاثر کرݨ آلا کافر ہے، پنج سو کنوں ودھ آلے پولنگ بوتھ تے ووٹراں دی نماز وی متاثر تھیندی ہے۔
١٣ـ جہڑے لوک ڈیوٹی نی ڈے سگدے یا ڈیوٹی نی ݙیوݨ چاہندے انہاں کوں معاف رکھا ونجے،، بیمار تے کمزور تریمتاں(سادات‌ وی شامل ہوندیاں ہن) نال زبردستی کرݨ کہڑے آئین تے کہڑے قرآن وچ جائز ہے؟

Saraiki Dictionary

Saraiki Dictionary

ایہ سرائیکی زبان دی  آن لائن لغت ہے۔ ہݨ تائیں سرائیکی دے ݙو لکھ الفاظ وچوں ایں ڈکشنری وچ    ہزاراں لفظ شامل ہن۔ سرائیکی پاکستان دی ہک اہم زبان ہےـ سرائیکی دے چارلہجے ہِن۔۔

(شمالی سرائیکی(چکوالی گھیبی اعواݨکاری کوہاٹی*

جھنگوی(مشرقی، ݙبھاری) سرائیکی*

معیاری سرائیکی تے*

سندھی سرائیکی*

کوہاٹ تے منڈی بہاؤالدین کنوں گھن تے دیپال پور، ٹندو محمد خاں، دادو، بھاگ، صحبت پور تائیں سرائیکی زبان ہے۔

لسانی صوبہ

لسانی صوبہ کیوں ضروری ہے‌؟ 

١ـ پاکستان وچ پہلے سارے صوبے لسانی بنیاداں تے ہن۔

٢۔ بھارت وچ وی صوبے لسانی بنیاداں تے ہن۔

٣. لسانی تعصب کنوں بچاوݨ کیتے تے لسانی حقوق کیتے لسانی صوبہ ضروری ہے۔

٤. انسان تے حیوان وچ بنیادی فرق لسان دا ہے،، لسان دے بغیر انسان صرف حیوان ہے۔

٥. ہر حکومت، قوم دی زبان ہوندی ہے،،. لسان دے ورتاوے بغیر حکومت دا کاروبار چلݨ ناممکن ہے۔

٦. ہر مزہب تے دین مادری زباناں وچ تبلیغ کریندے۔

 ٧۔ ابتدائی تعلیم وچ لسانی مضمون دی تعلیم ہوندی ہے،،، ایں سانگے لسانی تعلیم 

سانگے لسانی صوبہ اہم ہے۔

۔٨۔ بجٹ وچ ملتان نال تخت لہور نا انصافی کیوں کریندے؟ 

  ٩۔ بھلا تخت لہور مخدوماں دا دشمن ہے؟ جاگیرداراں دے خلاف ہے؟ کائناں تخت  لہور ظالم جاگیرداراں تے مخدوماں دا سر پرست ہے۔ جے تخت لہور ظالم جاگیرداراں دا دشمن ہوندا تاں انہاں دی مخدومی تے جاگیراں کھس گھندا۔ 
١٠۔ سرائیکیاں دے خلاف تخت لہور دا صرف لسانی تعصب ہے،،لسانی تعصب مُکاوݨ سانگے لسانی صوبے دی لوڑ ہے 
ایں سانگے لسانی صوبہ ضروری ہے،، ۔

مردم شماری

تاندلیانوالا، پنڈی بھٹیاں، منڈی بہاؤالدین، پھالیہ، ملکوال، بھیرہ، بھلوال،سرگودھا، سلانوالی، شاہ پور، تحصیل ساہیوال (سرگودھا)، کوٹ مومن، خوشاب، نور پور تھل، قائدآباد، نوشہرہ، جوہر آباد، چنیوٹ ، لالیاں، بھوانہ، جھنگ، احمدپور سیال، شورکوٹ، اٹھارہ ہزاری، ٹوبہ، گوجرہ۔، کمالیہ، پیر محل، ساہیوال ، چیچہ وطنی، پاکپتن ، عارف والا، اوکاڑہ، دیپال پور، رینالہ خورد، بہاول نگر، چشتیاں، ہارون آباد، فورٹ عباس، منچن آباد، پنڈ دادن خان، چکوال، کلرکہار، چواسیدن شاہ، لاوہ، جنڈ،پنڈی گھیب، کوہاٹ تے لاچھی دے علاقے دے لوکاں کوں ارداس ہے جو مردم شماری وچ سرائیکی لکھواون۔

:بلوچستان دے سرائیکی علاقے

ضلع موسیٰ خیل: تحصیل درگ دا ادھا علاقہ، تحصیل راڑہ شم

ضلع بارکھان:

ضلع نصیر آباد: دیرہ مراد جمالی، تمبو ، چھتر

ضلع جعفرآباد: دیرہ اللہ یار، گنداخہ، اوستہ محمد

ضلع صحبت پور: صحبت پور، مانجی پور ، ہَیروی، فرید آباد

ضلع جھل مڳسی: جھل مگسی، گنداواہ، میر پور سب تحصیل

ضلع لہڑی: صدر مقام بختیار آباد، لہڑی، بھاڳ

ضلع کچھی(بولان): ڈھاڈر، مچھ، سَنی، کھتن، بالا ناڑی

:سندھ دے سرائیکی علاقے

ضلع کشمور: کندھ کوٹ ، کشمور، تنگواݨی

ضلع جیک آباد: جیک آباد، گڑھی خیرو، ٹھُل

ضلع شکار پور: شکار پور، گڑھی یاسین، خان پور، لکھی

ضلع لاڑکانہ: لاڑکانہ، رتو دیرو، باقراݨی، ݙوکری

ضلع قمبر شہدادکوٹ: شہداد کوٹ، قمبر، وارہ، میرو خان، نصیر آباد، سجاول جونیجو، قبو سعید خان

ضلع گھوٹکی: میر پور متھیلو، ڈہرکی، گھوٹکی، اوباڑو، خان ڳڑھ

ضلع سکھر: سکھر، روہڑی، صالح پٹ، پنوں عاقل

ضلع خیرپور: خیرپور، نارا، کوٹ ڈجی، صوبھو دیرو، میرواہ، کنگری، فیض گنج، گمبٹ

ضلع نوشہرو فیروز: نوشہروفیروز، مورو ، بھریا، کنڈو یارو، محراب پور، مٹھیاݨی

ضلع بےنظیرآباد: نواب شاہ، قاضی احمد، دوڑ، سکرنڈ

ضلع دادو : تعلقہ دادو، تعلقہ میہڑ، تعلقہ خیر پور ناتھن شاہ،تعلقہ جوہی

 ضلع روالپنڈی دیاں زباناں: 

پوٹھوہاری: تحصیل گوجر خاں،. تحصیل کلر سیداں،. تحصیل پوٹھوہار ٹاؤن،

پہاڑی: تحصیل مری، تحصیل کوٹلی ستیاں،

چھاچھی ہندکو: تحصیل ٹیکسلا

گھیبی سرائیکی: گھیبی علاقے نال متصل علاقے،

چکوالی سرائیکی: چکوال نال متصل علاقے

شاہپوری سرائیکی: (ݙبھاری سرائیکی

ضلع اسلام آباد دی زبان ہندکو ہے،

ضلع اٹک وچ ݙو زباناں ہن

چھاچھی ہندکو: حضرو، اٹک تحصیل 
گھیبی سرائیکی: جنڈ، پنڈی گھیب تے فتح جنگ
ضلع چکوال دیاں ݙو زباناں ہن

 تلہ گنگ وچ اعوانکاری سرائیکی تے چکوال دی چکوالی سرائیکی 

ضلع جہلم دیاں زباناں: 
١ـ تحصیل سوہاوا وچ پوٹھوہاری 
٢ـ تحصیل دینہ وچ میرپوری 
  ٣ـ تحصیل جہلم وچ جہلمی لہجہ
٤ــ پنڈدادن خان وچ پنڈوچی سرائیکی
٥ـ چکوال نال ملحق علاقے وچ چکوالی سرائیکی
٦ ـ  منڈی بہاؤالدین دے نال ملحق علاقے وچ پھالیہ آلی سرائیکی

Saraiki and Punjabi

According to https://www.britannica.com/topic/Lahnda-language  Lahanda is macro language. But in this Lahnda Western Punjabi [pnb]
is not included. So Lahanda and Punjabi are two different and distinct languages.  Kindly this mistake be removed. This is a big mistake and confusion. Look in to the matter.
It is suggested that Lahnda macro language be renamed as Saraikis and western Punjabi [pnb] be excluded from this macro language. Western Punjabi[pnb] and eastern Punjabi [pan]  are same languages. These be treated in a same group. The only difference is the writing system. Western Punjabi[pnb] is written in Arabic script and eastern Punjabi [pan] is written in Gurmukhi. All audio and vedios, media, Tv channels of these two languages are same. Any one may search this on videos and audios.

1..So the Western punjabi being as same eastern punjabi be excluded from macro language Lahnda..
 2.. Lahanda be renamed as Saraikis as saraiki is the major language in the remaining
group.
3.. This Macro language Saraikis comprising Inku [jat] (Afghanistan), Khetrani [xhe], Northern Hindko [hno], Pahari-Potwari [phr], Saraiki [skr], Southern Hindko [hnd], be included in https://www.ethnologue.com/subgroups/northwestern-9 containing sindhi and Dardic.
Indo-European, Indo-Iranian, Indo-Aryan, Outer Languages, Northwestern , Saraikis

Latin Saraiki

Download  Saraiki  Latin Keyboard

سرائیکی حروف  لاطینی حروف 

1. ا               ā  
2. ب             B
3. ٻ            Ḅ ḅ
4. پ             P
5. ت            Ṫ ṫ
6. ٹ              T
7. ث             Ṡ ṡ
8. ج               J
9. ڄ              J̣ j̣
10. چ               Ch
11. ح               Ḥ 
12. خ               Ḳ
13. د               Ḋ ḋ
14. ڊ               Ḏ ḏ
15. ڈ               D
16. ݙ               Ḍ ḍ
17. ذ               Ż ż 
18. ر              R
19. ڑ               Ṙ ṙ  
20. ز             Z
21. ژ             Ẏ ẏ
22. س            S
23. ش            Sh
24. ص          Ṣ  ṣ
25. ض          Ẋ ẋ
26. ط             Ṭ ṭ 
27. ظ              X
28. ع               ȧ
29. غ             Ġ ġ
30. ف            F
31. ق             Q
32. ک            K
33. گ             G
34. ڳ             G̣ g̣
35. ل               L
36. م                M
37. ن                N 
38. ں               Ṅ ṅ
39. ݨ               Ṇ ṇ
40. و                 V
41. ہ                  H
42. ھ                 h   
43. ء    
44. ی                 Y
45. ے                 ē
46. آ                  Ã ã
47. زبر             A a
48. زیر               e
49. پیش               u
50. کھڑی زبر، ا   ā
51. کھڑی زیر،ی    i
52. پُٹھی پیش        ū 
53. و                  o
54. اِی                 ī
55. اُو                 ō
56.  اَی              ai
57.  اَو              au
58. اَے              aē
59. اَوٗ                aū 

Map of Saraikistan

 

 

١٩٩٨ وچ 13 کروڑ دی پاکستان دی آبادی وچوں چار کروڑ سرائیکی علاقے دی ہائی۔ ہݨ پاکستان دی 19 کروڑ آبادی وچوں چھی کروڑ آبادی سرائیکی علاقے دی ہے۔ سرائیکی علاقے وچ جتی غیر سرائیکی رہندن اُتی سرائیکی پنجابی علاقے وچ وی رہندن۔ ایہہ چھی کروڑ سرائیکی بݨ ڳئے تے ݙو کروڑ سرائیکی صوبہ سندھ وچ وی وسدے ہن۔ پاکستان وچ کل اٹھ کروڑ سرائیکی ہن۔ سرائیکی نال رلدی ملدی ٻولیاں کوں شامل کیتا ونڄے تاں پاکستان وچ ݙہ کروڑ کنوں ودھ سرائیکی ہن۔

Saraiki Poets

Saraiki is famous for its Sufi poetry. Khawaja Ghulam Farid (1845-1901), his famous collection isDeewan-e-Farid, and Sachal Sar Mast (1739–1829) are the most celebrated Sufi poets in Saraiki and their poems known as Kafi are still famous.

The beloved's intense glances call for blood

The dark hair wildly flows The Kohl of the eyes is fiercely black

And slays the lovers with no excuse

My appearance in ruins, I sit and wait

While the beloved has settled in Malheer I feel the sting of the cruel dart

My heart the, abode of pain and grief A life of tears, I have led Farid

-one of Khwaja Ghulam Farid's poems (translated)

Shakir Shujabadi (Kalam-e-Shakir, Khuda Janey, Shakir Diyan Ghazlan, Peelay Patr, Munafqan Tu Khuda Bachaway, Shakir De Dohray are his famous books) is very well recognized modern poet.^[2]

• Ejaz Dervi
• Ramzan Gaddi رمضان ڳاݙی (Pir Adil Dera Ghazi Khan)
• Muzaffar Khan Magsi مظفر خان مگسی
• Hamal Leghari (Dewan-i- Hamal)
• Lutf Ali (Saifal Nama)
• Rasheed Khan Qaisrani
• Khurum Bahawalpuri (Khiaban-i-Kurum)
• Safeer Leshari (Vepray)
• Mumtaz Haider Daher (Andharay-de- raat and Kashkool vich samandar)
• Ashoo Lal (Chhero hath nah murli)
• Iqbal Sokri (Kalay Roh, Chitti Baraf)
• Bashir Ghamkhawr
• Mustafa Khadim
• Refat Abbas (Parchhian ute Phul and Sangat Ved)
• Nasrullah Khan Nasir (Ajrak and Aoey Hoey)
• Qais Faridi (Nemro)
• Aman-ullah Arshad
• Naseer Sarmad (Sojhla)
• Saeed Akhtar Sial
• Bakht Fakir of Ahmad pur Lamma
• Ahamad Khan Tariq
• Hazrat Pir Mitha
• Ashaq Buzdar
• Haji Qadir Gurmani
• Nazir Leghari
• Safeer Lashari
• Fayyaz Baqir
• Mustafa Khadim
• Mohsin Naqvi
• Folk or Lok Gawan
• Nawab Wali Laghari
• Ghulam Hussan Taa-ib
• Janbaz Jatoi
• Nasrullah Khan Nasir
• Shamim Aarif Qureshi
• Yaasin Phhirwani
• Jahangir Mukhlis
• Tasleem Feroz
• Zubair Ahmad
• Tahir Shirazi
• Sadiq Junaid Hoat
• Saeed Sanwal
• Ahmad Aqeel
• Irshad Taunsvi
• Ahsan Wagha
• Suleman Sahoo
• Aziz Shahid
• Sajjad Bari
• Ahmad Khan Tariq
• Naseer Sarmad
• Abdul Latif Bhatti
• Riffat Abbas
• Shakir Shujabadi
• Iqbal Sokri
• Ashoo Lal
• Allad Ditta Aashir Ramdani
• Khalail Ahmad Faridi Dajal
• Ali Haider Multani 

بابااۓ شاعر دا جس نو لقب ملیااۓ اور جس نو سرائیکی زبان دا علامہ اقبال آکھیا وینداۓ
جہڑے تمام وڈے شاعراں دے استاد وی ھن
جناب مرحوم قبلہ
راء منور عرف راءسائیں مرحوم تے راءتصور وی خوشاب دے ھن

اور دو ھور مرحوم شاعر 
جناب وڈو مسکین تے
جناب اختر خوشابی 
انھاں دی سرائیکی دے وچ بہت زیادھ کلام ھے اے وی خوشاب دے ھن

ھور 3 وڈے شاعر
جناب رفیق واگھرا مرحوم
جناب ظل واگھرا
جناب قیصر عزیز یاور واگھرا

یوسف حسین یوسف دھنی خورد پھالیہ دا سرائیکی شاعر ہے۔

چکوال دے سرائیکی شاعر: قاضی باقر وسیم 

بہاول نگر سرائیکستان دا ہک ضلع ہے@
صابر قاسمی تے لیاقت شاہ بہاول نگر دے سرائیکی شاعر ہن@
اشفاق رضوی بہاول نگر دے سرائیکی گلوکار ہن@

References:

سرائیکی زبان

Saraiki Singers

Saraiki singers

List of Saraiki Singres and their MP3 Songs  More than a thousand Saraiki singers are performing in Saraiki Mushaira (TP), Best of Saraiki and Punjabi Eid Gift 2012, Radio and Television,

Some of these are:

• Abida Parveen
• Afshan Zebi
• Ahmad Khan Malangi
• Ahmad Nawaz Cheena
• Ajmal Sajid
• Akram Rahi
• Allah Ditta Loney Wala
• Allah Ditta Panchi
• Amjad Nawaz Karloo
• Anmol Sayal
• Asad abbas multani
• Ashraf Litti
• Ashraf Mirza
• Attaullah and Heem Lata
• Attaullah Khan Esakhelvi
• Azhar Abbas Khushabi
• Babar Niazi - Javed Niazi
• Bashir Ahmad Mukhlis
• Bushra sadiq
• Chan sharmila
• Ejaz Rahi
• Farah Laal
• Gul Tari Khelvi
• Haseena Mumtaz
• Hamid Jamshed
• Humera Channa
• Hussain Bandyalvi
• Imran niazi
• Iqbal Hussain Pappu
• Irshad Hussain Tedi
• Jaspinder Narula
• Jumman Khan
• Komal Noor
• Kosar Japani
• Lal pari
• Malkoo
• Mansoor Malangi
• Manzoor hussain tharaj
• Mastana Parwana
• Miss Badro Multani
• Nadeem Abbas
• Naeem Hazara
• Naseebo Laal
• Nazakat Ali Papu
• Nooran Laal
• Pathany Khan
• Rashid Ali Warburtun
• Riaz Mahi
• Rohan Abbas
• Rukhsana Hazara
• Sain Zahoor
• Sajid Ali Khan Multani
• Saleem Akhtar Saleemi
• Sanam Afreen
• Shabnam Majeed
• Shafaullah Khan Rokhri
• Shafqat Abbas Shafqat
• Shahid Abbas Shehdi
• Shazia Khushk
• Shahzia Naaz
• Shahzia Rani
• Shakeel Awan
• Sharafat Ali Tari Khelvi
• Shehnaz Pakistani
• Shehzada Asif Ali
• Shehzadi Irum Sayal
• Shoukat Ali Raja
• Sunbul Raja
• Sunny Iqbal
• Sorayya Multanikar
• Tahir Mehmood Nayyar
• Taj Multani
• Talib Hussain Dard
• Taslim Shehzadi
• Wajid Ali Baghdadi
• Yasir Khan Moosa Khelvi
• Zahoor Mirza
• Zain Ali
• Zahida Parveen
• Zulfiqar zulfi
• Attaullah, Isa Khelvi
• Shazia Khushk
• Talib Hussain Dard
• nadeem lonay wala
• ، خوشاب تے سرگودھا وچ ݙو سو توں ودھ وݙے سرائیکی گلوکار تے شاعر ہن ......مسکین وݙو خوشاب دا سرائیکی شاعر ہے
  ضلع خوشاب دےسرائیکی گلوکار: غلام عباس مرحوم، اظہرعباس خوشابی، شفیق بھپُو، عبدالرشید بھٹی، خاور خوشابی، عابد کنول، محمد رفیق۔۔ـ 
• َ
  سرڳودھا دے سرائیکی ڳلوکار تے شاعر : محبوب ناز، ظفرعباس جانی، ملکو، ارشد گوندل، نذرحین ڈھوکڑی، سرفراز شاہپوری، سلیم اختر سلیمی۔ طالب حسین درد، اشرف لیٹی، شریف بھٹی۔۔
  غلام محمد درد، حیات بھٹی،
• چکوال دے سرائیکی لوک گلوکار:
  رجب علی، اخمت حیدری، تنویر علی پیارا، فخر عباس فخری، ارشد علی سوال، استاد گلشن، حسن لیاقت، ,  بھابو لوہار ، استاد ادریس، لوک گلوکار احمد خاں ملنگی چوآسیدن شاہ ضلع چکوال فون  نمبر 03325108249
  شاعر : قاضی باقر وسیم

Refernces:

1. http://www.mp3musicpoint.blogspot.com/
2. http://saraikimusic.blogspot.com/
3. http://www.saraikimp3.com/saraiki-music-singers/
4. http://seraikigeet.com/